Werken aan (zelf)vertrouwen: het Beleidsplan Werk en Participatie 2024-2028

Je kent het wel: spannend, zo’n sollicitatiegesprek. Je bereidt je goed voor op vragen die je kan krijgen, leest extra goed over de werkgever en doet toch dat ene jasje aan waarin je je zelfverzekerd voelt. In de commissievergadering Werk en Middelen van 14 november bespraken we het Beleidsplan Werk en Participatie 2024-2028. Het beleidsplan richt zich op het creëren van gelijke kansen op werk en het vergroten van de arbeidsparticipatie van werkzoekenden die niet zelfstandig een baan kunnen vinden. Voor de PvdA is het helpen van mensen aan werk of het bieden van perspectief essentieel.

Vorige week ging ik langs bij Dress for Success Leiden, een organisatie die werkzoekenden helpt aan kleding voor bij het solliciteren. Wat voor medewerkers van Dress for Success duidelijk is, is dat het allang niet meer gaat om het ontbreken van goede kleding. Het gaat eigenlijk vooral om zelfvertrouwen van mensen. Daarom krijgen mensen er juist ook uitgebreid de mogelijkheid om te praten onder het genot van een kopje koffie. Want mensen die er komen hebben niet alleen geen baan, maar maken zich ook zorgen over hun gezondheid, over hoe het thuis verder moet of over papierwerk. Na een lange tijd zonder werk hebben ze vaak ook een deuk opgelopen in hun zelfvertrouwen.

Een groot deel van de groep mensen die nu een bijstandsuitkering hebben, hebben ook weinig zelfvertrouwen. Het zijn soms mensen die echt al lang in de bijstand zitten en voor wie het ook moeilijk is om zomaar te starten. Vaak is er meer aan de hand. Daarom is het belangrijk om mensen te benaderen zonder oordeel. Als PvdA vinden we dat de overheid juist naast je moet staan. Elk stapje dat je wel kan zetten, bijvoorbeeld door vrijwilligerswerk te doen, is daarom belangrijk en kan veel voor iemand betekenen. Want het betekent dat je een stapje zet buiten sociale isolatie en het kan ook weer helpen bij je eigen ontwikkeling. Daarnaast zorgt het er ook gewoon voor dat je weer eens mensen ontmoet. Daarom zijn we blij om in het beleidsplan terug te lezen dat er veel partijen mensen ook juist helpen bij het vinden van vrijwilligerswerk en het ontwikkelen van vaardigheden.

Garantieknop
De mensen van Dress for Success gaven ook aan dat mensen vaak bang zijn om weer aan het werk te gaan, omdat ze bang zijn dat ze niet zomaar weer een uitkering kunnen krijgen als het misgaat. Je weet natuurlijk niet of het wel goed zal gaan bij een nieuwe baan en als de baan toch geen goede match blijkt, staat je veel papierwerk en misschien wel een lange wachttijd te wachten. Daarom doen we samen met CDA en D66 een voorstel voor de Garantieknop. Veel inwoners die een uitkering hebben, vinden het spannend om aan het werk te gaan, omdat ze bang zijn om weer in een uitkering terecht te komen. Mensen zijn onzeker en vermijden soms überhaupt aan het werk te gaan.

Op plekken als Amsterdam, Almere en Drechtsteden is een “Garantieknop” ingevoerd. Als inwoners na een relatief korte periode van werk opnieuw in de bijstand belanden, bijvoorbeeld een periode van 6 maanden, hoeven ze daar niet door een uitgebreide aanvraagprocedure heen te gaan, maar kunnen ze een paar ja/nee vragen stellen. Ook worden deze inwoners zoveel mogelijk weer begeleid door een vertrouwde contactpersoon. Dit helpt niet alleen voor meer gevoel van zekerheid voor inwoners en haalt inwoners ook sneller over de streep om voor een baan te gaan, maar helpt ook met het tegengaan van veel bureaucratische en administratieve handelingen. De ervaringen in de eerder genoemde gemeenten zijn goed. We stellen daarom voor de Garantieknop ook in Leiden in te voeren.

Lees ook het artikel in Leidsch Dagblad dat verscheen naar aanleiding van de vergadering: Leiden wil een ‘garantieknop’ voor gemakkelijke terugkeer in de bijstand als nieuwe baan toch verkeerd uitpakt | Leidsch Dagblad

Coaching/begeleiding mensen die vanuit een uitkering (deels) aan het werk gaan
En als het dan eenmaal gelukt is om een baan te krijgen, komt er nog best veel op je af. Het klinkt wellicht gek, maar juist als mensen meer gaan verdienen, kan dat soms een omslagpunt zijn waardoor ze in de schulden raken. Dat komt niet alleen omdat je budgetbeheer belangrijk is en soms nieuw, maar ook omdat er van alles verandert in bijvoorbeeld het wel of niet krijgen van toeslagen. In de beantwoording van vragen aan de wethouder zien we terug dat de mogelijkheid er is om begeleiding te krijgen, maar wat ons betreft mag dat actiever worden aangeboden, niet alleen als die hulpvraag al ter sprake is gekomen, maar überhaupt als iemand vanuit een uitkering weer aan het werk gaat. Want mensen zien de gemeente misschien nog wel als de plek om naartoe te gaan voor een vangnet, maar ook daarna is het goed om deze mensen te helpen en bijvoorbeeld schulden te voorkomen. De coaching en begeleiding zou kunnen plaatsvinden in samenwerking met hulporganisaties zoals Humanitas en SchuldHulpMaatje.

Prijs voor een voorbeeldwerkgever
Niet alleen de stok, maar ook de wortel. We vinden het belangrijk dat we ook werkgevers positief blijven stimuleren als ze mensen aannemen met een afstand tot de arbeidsmarkt, oftewel: mensen die een steuntje in de rug nodig hebben. Daarom zouden we een prijs in het leven willen roepen om werkgevers die hier goed mee bezig zijn te belonen. Zo laten we als gemeente extra zien dat we dit belangrijk vinden en zien werkgevers ook een goed voorbeeld van hoe het juist wél kan.

Trots
Tot slot, heb ik bij de commissievergadering vooral mijn trots uitgesproken. Want we zien terug dat er ontzettend veel gebeurt om mensen aan het werk te helpen en als ik DZB Leiden binnenkom, voel je hoeveel mensen er met hart en ziel aan werken om dat te doen. We vinden het belangrijk om te benoemen en ook de ruimte te bieden aan professionals om het maatwerk te leveren dat nodig is.