Fractiecolumn: In geouwehoer kun je niet wonen

Afgelopen jaar groeide Leiden naar meer dan 130.000 inwoners. De agenda van de Leidse raadscommissie over bouwprojecten zit bomvol met nieuwe plannen. En dat is niet voor niets. De enorme wachtlijst voor sociale huurwoningen of de vele Leidse twintigers die jarenlang bij hun ouders blijven wonen omdat ze geen woning kunnen vinden, laten zien hoe belangrijk het is om te blijven werken aan voldoende betaalbare woningen. Raadslid Martijn Otten geeft een inkijkje in de inzet van de fractie op het gebied van wonen.

Toen ik 2017 afscheid nam als bestuurslid van de Jonge Socialisten, vroeg ik om de biografie van Louis Hoeks over Jan Schaefer. Schaefer is een inspirerende man. Niet alleen omdat hij, net als ik, handbalkeeper was. Maar omdat hij als Kamerlid, staatssecretaris en wethouder constant werk maakte van goede volkshuisvesting. De tijden zijn erg veranderd sinds de jaren ’70 en ’80, maar het belang van een betaalbaar dak boven je hoofd, blijft onverminderd groot.

Vele Leidenaren zoeken al jaren naar een woning. Ik ben afgelopen jaar langs geweest bij gezinnen in schimmelwoningen, ouders die na een scheiding een woning zoeken voor met hun kind of mensen die meer dan €50.000 overbieden op een huis en het nog steeds niet krijgen. Uiteraard zal er nooit voor elke woningzoekende een plek in Leiden geboden kunnen worden. Maar we weten wel zeker dat als we niets doen, de prijzen nog harder omhoog schieten en de wachtlijsten nog verder oplopen.

Meer sociale woningbouw

Daarom blijft prioriteit nummer 1: het bijbouwen van betaalbare woningen. Tijdens de coalitie-onderhandelingen heb ik samen met Abdelhaq geknokt om meer sociale huurwoningen te gaan bouwen. Inmiddels bouwen we consequent 35% sociale huurwoningen bij elk bouwproject. Ook hebben we gezorgd dat onze corporaties weer vooraan staan. Bij elk project zitten we als fractie er bovenop om te zorgen dat we blijven bouwen. Zo hebben we in Meerburg gezorgd voor een extra verdieping voor meer sociale huurwoningen.

De tweede prioriteit is om te zorgen dat Leidenaren dan ook echt kans maken om een woning te kunnen kopen en te zorgen dat huurders goede bescherming genieten. Het is helaas een verdienmodel geworden voor huisjesmelkers om woningen op te kopen, op te knippen en te verhuren aan studenten, arbeidsmigranten of via sites als AirBNB. Daarom hebben we ons hard gemaakt voor een opkoopverbod, verkameringsbeleid en verhuurdersvergunningen die vanaf 1 januari zijn ingegaan. Zo beschermen we huurders tegen huisjesmelkers en maken starters weer kans om een woning te kopen.

Aanpak schimmelwoningen

De afgelopen maanden is veel te doen geweest over de kwaliteit van de Leidse woningen. Samen met veel van mijn collega’s, heb ik verschillende huizen bezocht waar bewoners last hebben van schimmel. Ons Ombudsteam heeft de afgelopen jaren veel bewoners bijgestaan die gezondheidsklachten kregen van de schimmel in hun huis. Nadat ik samen met de SP al meerdere keren aandacht hiervoor had gevraagd, is het heel mooi dat de gemeente samen met corporaties eindelijk aan de slag is gegaan om snel met oplossingen te gaan komen.

Steeds meer Leidenaren zijn bezig om hun huis beter te isoleren en te verduurzamen. Er zijn meer zonnepanelen te zien op onze daken en er wordt hard gewerkt aan een duurzaam warmtenet waar de hele stad op wordt aangesloten. Ook de corporaties maken een inhaalslag om hun woningen te verduurzamen. Vanuit de PvdA maak ik me wel zorgen over de woningeigenaren die niet het geld hebben om hieraan mee te doen. Veel investeringen verdienen zichzelf binnen enkele jaren terug, maar dan moet je wel de luxe hebben om dat geld nu beschikbaar te hebben. Daarom helpen we via een isolatieoffensief juist deze mensen om ook mee te kunnen doen.

Leefbare stad

Als raadslid moet je daarbij constant lastige afwegingen maken tussen de belangen van huidige bewoners die hun wijk zien veranderen en de belangen van toekomstige bewoners die hard op zoek zijn naar een woning. Om zoveel woningen te kunnen bouwen en te zorgen dat nog meer Leidenaren fijn in onze stad kunnen blijven wonen, moeten we flink investeren in voldoende schoolgebouwen, sportvelden en andere maatschappelijke voorzieningen, zoals huisartsenposten. We zetten vol in op het verbeteren van de leefbaarheid in wijken waar veel gebouwd wordt.

Een andere belangrijke voorwaarde is dat onze stad bereikbaar blijft. Het belang van goede uitvalswegen is de afgelopen jaren nog duidelijker geworden. Projecten zoals het Werninkterrein of Westerpoort hebben vertraging opgelopen doordat de wegen eromheen niet bestand zijn tegen de vele extra bewoners. Op sommige plekken is de enige manier om veel sociale woningbouw te realiseren, door hier geen extra parkeerplaatsen aan te leggen. Uiteraard blijven er voldoende sociale huurwoningen over waar je wel kunt parkeren, maar voor de PvdA-fractie is het belangrijker om veel sociale huurwoningen te bouwen en we zien ook dat steeds meer Leidenaren geen auto meer hebben en willen hebben.

Concrete resultaten

Als raadslid mag ik sinds eind 2019 het woord voeren over de woonportefeuille en dat is een hele verantwoordelijkheid. Samen met duo-raadslid Ricky Rajaram beoordeel je dikke rapporten per bouwproject en ga je veel de stad in om te zien hoe projecten uitpakken en te horen hoe bewoners er naar kijken. Stap voor stap zien we dan verbeteringen waar we ons voor in hebben gezet. Zo is er nu een doorstroommakelaar bij de corporaties, worden er ouderenwoningen gebouwd bij de Lorentzhof en is er een huurteam gestart waar huurders worden geholpen met hun rechten.

Zo hebben we in Leiden een duidelijke koers waar we aan werken en waar politieke keuzes echt een verschil maken. Toen ik tien jaar geleden begon als duo-raadslid werd slechts 11% van de woningen een sociale huurwoning, inmiddels meer dan drie keer zoveel. Want uiteindelijk komt het toch neer op de oude uitspraak van Schaefer: in geouwehoer kun je niet wonen. We praten nog steeds veel en lang over allerlei projecten in de stad, maar wel met mooie concrete resultaten als gevolg. En om met een andere bekende uitspraak van Schaefer af te sluiten: “Is dit beleid of is hierover nagedacht?” Ik ben er van overtuigd dat hier goed over is nagedacht.