Ongelijk investeren voor gelijke kansen – Bo over een blijvende aanpak voor kansengelijkheid

De plek waar je wieg staat heeft een belangrijke invloed op je positie in de maatschappij. Ik ben erg verheugd dat de visie “Ongelijk investeren voor gelijke kansen”, een voorstel van onze wethouder Abdelhaq Jermoumi, is aangenomen. De visie is een startpunt voor een blijvende aanpak van kansenongelijkheid. Kansengelijkheid bestaat namelijk uit vele facetten: of je de juiste mensen kent, je gezondheid, je uiterlijk, of je je een beetje charmant weet te gedragen.

Is het normaal dat als je opgroeit in een minder kansrijk milieu dat je dan drie keer zo hard moet werken als andere kinderen? Is het normaal dat mensen tegen je zeggen dat je gezien je achtergrond maar niet teveel van de toekomst moet verwachten. Of het normaal is dat leraren niet in je geloven en je een veel te laag schooladvies geven vanwege je achtergrond?

Nee, dat is absoluut niet normaal.

Er bestaan honderden definities van kansengelijkheid. Maar om in het beeld te brengen, stelt u zich een race voor. Een 100 meter sprint bijvoorbeeld. Aan de startlijn staat iedereen naast elkaar opgesteld, maar voordat het startschot is gelost, roept de presentator nog iets:

• Zet twee stappen vooruit als je geen chronische aandoening hebt;
• Zet twee stappen vooruit als je opgegroeid bent in een stabiele thuissituatie
• Zet twee stappen vooruit als je steun en liefde kreeg als kind;
• Zet twee stappen vooruit als je opgegroeid bent zonder financiële zorgen;
• Zet twee stappen vooruit als je nooit zorgen hebt hoeven maken over je volgende maaltijd;
• Zet twee stappen vooruit als minstens een van je ouders in Nederland geboren is.

De groep staat niet meer gelijk opgesteld, maar de deelnemers staan verspreid over het veld. Sommigen staan een beetje op voorsprong, anderen heel veel. En niet door zaken waar ze zelf invloed op hadden, maar door zaken waar je geen invloed op hebt en gewoon hebt meegekregen. En dan kan de race beginnen.

Laten we een eind maken aan het systeem waarin zij die al veel hebben meer krijgen dan zij die met een achterstand beginnen. Met deze visie kansengelijkheid zetten we een stip op de horizon waar we naartoe willen, en dat kan de PvdA Leiden enkel met duizend armen omhelzen.

Uit onderzoek blijkt echter dat puur economisch beleid niet voldoende is om kansengelijkheid aan te pakken. Dit blijkt te optimistisch gedacht. Reeds bestaande kloof worden gevormd door de ongelijke beschikking over met name economisch kapitaal. Echter verdiepen deze scheidslijnen zich onder meer door de steeds groter wordende rol van sociaal kapitaal.

“Sociaal kapitaal”
Om kansengelijkheid aan te pakken is het daarom belangrijk om niet alleen te kijken naar wie je bent, maar ook naar wie je kent – het zogenoemde ‘sociaal kapitaal’. Dat begint bij de basis: kun je geholpen worden met je huiswerk? is er iemand in je omgeving die je kan helpen aan een stageplaats of een bijbaantje? Maar dat gaat ook breder: ben je onderdeel van een gemeenschap waar je op kunt terugvallen als het tegen zit. Als je ziek bent, is er iemand die voor je zorgt? Is er iemand die kan helpen bij financiële tegenslag? Heb je een plek waar je terecht kunt als het mentaal tegenzit?

Stel je voor dat je dit niet hebt.

Iemands kansen in het leven worden dus bepaald door wie hij of zij kent en door wie diegene wordt gesteund.  Wie dit niet van huis uit meekrijgt heeft het, ondanks bijvoorbeeld behaalde diploma’s, een stuk moeilijker. Er moet daarom worden geïnvesteerd in een breed netwerk om kinderen en jongeren heen. Op die manier kunnen ook de scheidslijnen worden doorbroken tussen kinderen en jongeren die beschikken over meer of minder kapitaal en maakt de plek van je wieg hopelijk steeds minder uit. Met die reden dient de PvdA Leiden een motie in om concrete maatregelen op te nemen in de uitvoeringsagenda om het sociaal kapitaal onder jongeren te versterken.

Een stad waar iedereen het beste uit zichzelf kan halen
We willen geen samenleving waarin voor kinderen op vroege leeftijd al wordt bepaald hoe hun toekomst eruit ziet. We willen geen samenleving waarin alles erop gericht is om zo snel mogelijk een zo hoog mogelijk diploma te halen. En we willen geen samenleving met kinderen die opgroeien in een bubbel met alleen maar kinderen van dezelfde afkomst. We willen een stad die het sociaal-cultureel kapitaal van zoveel nationaliteiten volledig benut, een stad waarin kinderen elkaar tegenkomen en het beste uit zichzelf kunnen halen, ook als dat wat meer tijd kost. Dat is het doel van de PvdA en de belofte die wij aan de stad willen doen.

Sommige mensen zeggen dat ongelijkheid een gegeven is, iets wat er bij hoort. Iets wat altijd zal blijven bestaan. Ik ben het daar niet mee eens. Ongelijkheid is iets waar we zelf heel veel invloed op hebben. En die invloed moeten we zien te gebruiken. We kennen de problemen en we weten dat ze niet onoplosbaar zijn. Met deze visie zetten we een eerste grote stap in een hele goede richting.